Jak kawa wpływa na organizm?

Kawa jest źródłem przeciwutleniaczy i szeregu innych związków o korzystnym wpływie na organizm człowieka. Udowodniono, że picie kawy w umiarkowanych ilościach (3-5 filiżanek dziennie) zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci, rozwoju chorób układu krążenia, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II czy niektórych nowotworów.

W badaniach wykazano, że picie kawy zmniejsza też ryzyko rozwoju choroby Alzheimera, demencji, choroby Parkinsona i niektórych chorób wątroby jak jej niealkoholowe stłuszczenie czy marskość. Prozdrowotne działanie kawy jest zatem bardzo szerokie.

Zalety picia kawy

Często można spotkać się także z opinią, że kawa odchudza. Czy to prawda? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Rzeczywiście, pod wpływem kofeiny zwiększa się tzw. spontaniczna aktywność fizyczna, która objawia się tym, że ruszamy się więcej i w bardziej energiczny sposób. Żywiej gestykulujemy, szybciej chodzimy, trudniej usiedzieć nam w miejscu i mamy naturalnie większą ochotę na ruch - a co za tym idzie – spalamy więcej kalorii. Jest jednak jedno „ale”...

Zwróć uwagę na rodzaj spożywanej przez ciebie kawy. Czarna, bez dodatków praktycznie nie dostarcza kalorii. Natomiast jeśli dodasz do niej cukru, śmietanki, oleju kokosowego albo masła (popularna kawa „kuloodporna”) – może okazać się że dostarczysz sobie większej ilości kalorii niż dzięki kofeinie spali twój organizm. Poza tym do kawy często mamy ochotę na coś słodkiego, co w oczywisty sposób też przełoży się na kaloryczność takiej przyjemności ;)

Czy kawa podnosi ciśnienie krwi i odwadnia?

Pewne wątpliwości budzi to, czy kawa podnosi ciśnienie krwi? Odpowiedź brzmi tak, ale zależy to od częstości jej spożywania. U osób, które piją ją sporadycznie może dojść do przejściowego wzrostu ciśnienia. Ale u ludzi regularnie sięgających po kawę, nie obserwuje się tego efektu, bo ich organizm nabywa tolerancji na działanie kofeiny.

Podobnie jest z jej odwadniającym działaniem. Duże dawki kofeiny na raz spożywane przez osoby, które rzadko sięgają po kawę, mogą spowodować częstsze wizyty w toalecie. Ale regularne sięganie po małą czarną prowadzi do uodpornienia się na ten efekt. Co więcej, kawa sama w sobie też jest źródłem wody i można wliczać ją do codziennego bilansu płynów.

Czy kawa wypłukuje magnez?

Wśród zarzutów pod adresem kawy można spotkać się również z opinią, że jej spożywanie wpływa na wypłukiwanie magnezu z organizmu. Faktycznie kofeina zawarta w kawie, może nasilać wydalanie z moczem niektórych pierwiastków (w tym magnezu), ale czy to znaczy, że jej picie grozi niedoborami tego składnika? Ilości magnezu, którą tracimy w ten sposób są bardzo niewielkie, a sama kawa… też jest dla nas jego źródłem!

Nie jest go tam dużo, bo na przykład filiżanka espresso to około 24 mg, ale jednak jest to potencjalne źródło magnezu. Magnez – w kontekście picia kawy - nie jest wobec tego składnikiem, którym powinniśmy zaprzątać sobie głowę. Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku żelaza. Kawa wypita w trakcie posiłku, może utrudniać jego wchłanianie. Dlatego jeśli masz problem z dostarczeniem sobie odpowiedniej ilości tego składnika, albo stwierdzono u ciebie jego niedobór – nie popijaj posiłków bogatych w żelazo kawą.

Kawa a kofeina

Większość osób kojarzy kawę przede wszystkim z kofeiną i jej działaniem pobudzającym. Dzięki kawie jesteśmy w stanie działać wydajniej i dłużej, a poziom naszej koncentracji wzrasta. Bardzo chętnie sięgamy po nią na przykład ucząc się do egzaminu albo pracując nad wymagającym projektem. Działanie to przekłada się jednak nie tylko na większą efektywność pracy umysłowej. Korzyści z picia kawy będą czerpały też osoby aktywne fizycznie! Kofeina sprawia, że ćwiczymy z większym zaangażowaniem, odczuwamy mniejsze zmęczenie, dzięki czemu dajemy z siebie więcej. Z tego powodu poleca się ją sportowcom.

Warto jednak powiedzieć także o drugiej stronie medalu. Picie kawy pomimo wielu korzyści zdrowotnych, nie jest zalecane wszystkim bez wyjątku. Na kofeinę w diecie muszą uważać na przykład kobiety w ciąży. Zgodnie z zaleceniami powinny ją ograniczać do 200 mg na dobę co odpowiada około 2 filiżankom kawy. Poza tym to, czy powinniśmy ograniczać kofeinę uzależnione jest też od naszych genów.

Część osób może spożywać ją w stosunkowo dużych ilościach, bez odczuwania negatywnych skutków (niektórzy mogą nawet iść po niej spać!). Z drugiej strony są też i tacy, którzy czują po niej nadmierne pobudzenie, rozdrażnienie czy nawet niepokój. Takie osoby powinny ograniczyć jej spożycie albo stawiać na jej wersję bezkofeinową (swoją drogą, warto zaznaczyć, że ta również dostarcza prozdrowotnych substancji). Warto obserwować swój organizm i dostosować spożycie tego napoju do swojego samopoczucia.

Czy picie kawy jest zatem zdrowe? W świetle bieżących badań dla większości osób TAK! Kawa spożywana w umiarkowanych ilościach korzystnie wpływa na organizm człowieka, zatem jeśli ją lubisz i dobrze się po niej czujesz, możesz pić ją bez wyrzutów sumienia.

Bibliografia:

  • Poole R et al., Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ. 2017;359:j5024.
  • Rock C.L et al., American Cancer Society Guideline for Diet and Physical Activity for Cancer Prevention, CA CANCER J CLIN, 2020; Dostęp: http://acsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.3322/caac.21591
  • EFSA, Scientific Opinion on the Safety of Caffeine, EFSA Journal, 2015; 13(5):4102
  • Nehlig A., Interindividual differences in caffeine metabolism and factors driving caffeine consumption. Pharmacol Rev. 2017; 70(2):384-411
  • Kynast-Gales SA et al., Effect of caffeine on circadian excretion of urinary calcium and magnesium, J Am Coll Nutr. 1994 Oct;13(5):467-72
  • http://kawaizdrowie.pl/